Ruimtelijke inrichting
Grond
Inleiding
De gebiedsontwikkeling in de stad krijgt mede vorm via projecten op basis van grondexploitaties. De grondexploitaties en private ontwikkelingen zijn ondersteunend aan vooral de programma’s Wonen, Economie (Kantoren en bedrijventerreinen) en maatschappelijke functies (zoals Onderwijs, Cultuur en Sport). In de Meerjaren Prognose Grondexploitaties (MPG) worden jaarlijks grondexploitatieprojecten geprogrammeerd en geprioriteerd. Daarnaast faciliteren we ruimtelijke ontwikkelingen via (zogeheten ‘anterieure‘) overeenkomsten, waarbij we door kostenverhaal actief en projectmatig meewerken aan initiatieven van derden op hun eigen grond. Dit gebeurt vooral daar waar maatschappelijk meerwaarde te realiseren is.
Wat hebben we bereikt?
Vorig jaar hebben we al geconstateerd dat het doorzettende herstel van de economie zich vertaalt naar de (verwachte) resultaten in de grondexploitaties en private ontwikkelingen. Nu zien we dat het verwachte herstel heeft opgetreden en dat de economie goed functioneert. Op de woningmarkt is zelfs sprake van oververhitting.
Bij de actualisatie van de grondexploitaties en private ontwikkelingen zijn deze positieve ontwikkelingen doorgevoerd. Uitgangspunt blijft echter dat we kosten, opbrengsten en te hanteren parameters realistisch inschatten in het kader van het voorzichtigheidsbeginsel. De verwachte eindwaarde is momenteel circa € 36 miljoen. Deze daling ten opzichte van vorig jaar, toen circa € 57 miljoen, wordt veroorzaakt door het tussentijds winstnemen in het jaar 2017, een verplichting vanuit de BBV-wetgeving. Zonder deze tussentijdse winstneming was de verwachte eindwaarde nagenoeg gelijk aan die van vorig jaar.
In 2017 hebben we substantieel meer opbrengsten dan kosten gerealiseerd. Dit heeft geleid tot een verdere afname van de boekwaarde van circa € 115 miljoen eind 2016 naar circa € 106 miljoen eind 2017. Zonder tussentijds winstnemen was deze boekwaarde met nog eens circa € 18,8 miljoen gedaald.
Gezien de goed functionerende economie en het verwachte positieve resultaat kunnen we spreken van een nog resterende zeer courante voorraad. Om aan de stijgende vraag te kunnen voldoen, en hiervoor de juiste woningen en werklocaties te kunnen bieden, blijft het noodzakelijk om grondposities in voorraad te hebben en deze tot ontwikkeling te brengen. Eindhoven is een bouwoffensief gestart om versnelling te bewerkstelligen in het aanbod op de woningmarkt.
De benodigde weerstandscapaciteit voor risico’s in de huidige projectenportefeuille daalt van € 26,2 miljoen naar € 19,3 miljoen. Ook hier zien we de sterk verbeterde marktomstandigheden terug.
Voor een toelichting op de ontwikkelingen in de projecten verwijzen we naar paragraaf G Grondbeleid.
Effectindicatoren
Effectindicatoren | Realisatie | Begroting | Realisatie | |
---|---|---|---|---|
2016 | 2017 | 2017 | ||
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Actualisatie nota grondbeleid. | |
---|---|
De nieuwe nota Grondbeleid Koersen op waarden is in 2017 door de gemeenteraad vastgesteld. Vervolgens is in 2017 gewerkt aan de uitwerkagenda van de nota grondbeleid die bij het vaststellen van de nota werd bepaald. In de uitwerkagenda worden een aantal onderdelen concreter uitgewerkt. Naar verwachting wordt de uitwerkagenda medio 2018 ter besluitvorming aangeboden. |
Prestatieindicatoren | Realisatie | Begroting | Realisatie | |
---|---|---|---|---|
2016 | 2017 | 2017 | ||
Wat heeft het gekost?
Exploitatie | Begr.prim. | Begroting | Realisatie | Afwijking |
---|---|---|---|---|
(Bedragen x € 1.000) | 2017 | 2017 | 2017 | 2017 |
Lasten | -61.249 | -67.795 | -50.447 | 17.348 |
Baten | 59.961 | 67.124 | 69.714 | 2.590 |
Mutaties reserves (- = toevoeging, + = onttrekking) | 184 | -479 | -876 | -397 |
Resultaat | -1.104 | -1.150 | 18.392 | 19.542 |
Toelichting afwijking exploitatie | Lasten | Baten | Toev / onttr reserves | Afwijking | Struc - tureel |
---|---|---|---|---|---|
(Afwijking in € 1.000, - = Nadeel) | |||||
Projecten (grond)exploitaties | 15.537 | -15.283 | 254 | N | |
De (grond)exploitaties hebben een meerjarig karakter. De lasten en baten per jaar worden in het collegeproduct grond verwerkt. Het jaarsaldo wordt geboekt naar de balans zodat er voor lopende projecten geen resultaat op het collegeproduct grond is. | |||||
Voorziening nadelige grondexploitaties en voorziening verliesgevende faciliterende projecten | -377 | 55 | -401 | -723 | N |
Voor negatieve (grond)exploitaties wordt een voorziening gevormd, die jaarlijks bij de jaarrekening aan de hand van de herijking MPG wordt geactualiseerd. In de voorziening nadelige grondexploitaties was een storting nodig in verband met een hoger verwacht negatief resultaat in de projecten Mariënhage en Woonwagenlocaties. Bij de voorziening faciliterende projecten was er sprake van een vrijval als gevolg van onder andere een lager verwacht verlies in de projecten Strijp R en Brainport Industries Campus (BIC). Voor dit laatste project is de vrijval, conform eerdere afspraken, teruggestort naar de oorspronkelijke bron, zijnde de reserve MIP. | |||||
Resultaat afgesloten projecten en grondverkopen | -341 | 316 | -25 | N | |
In 2017 zijn er 14 projecten afgesloten (3 grondexploitaties en 11 exploitaties voor private ontwikkelingen). Het resultaat op enkele projecten is hoger dan verwacht en leidt tot een voordeel. Het resultaat op incidentele grondverkopen is lager dan verwacht omdat voor 2 projecten (Picuskade en Coriolanuspad) de verkopen nog niet hebben plaatsgevonden als gevolg van vertraging in procedures. | |||||
Resultaat tussentijds winstnemen projecten | 0 | 18.815 | 18.815 | N | |
Het voordeel is ontstaan als gevolg van de aangescherpte regelgeving vanuit BBV. De BBV stelt voor tussentijds winstnemen het voorzichtigheidsbeginsel en het realisatiebeginsel aan elkaar gelijk. Dit betekent dat winsten nu ook tussentijds genomen moeten worden op het moment dat deze zijn gerealiseerd. Het nemen van deze tussentijdse winst moet gebeuren op basis van de Percentage of Completion (POC) methode. In 2017 is bij 12 projecten tussentijds winst genomen wat heeft geresulteerd in een voordeel van 18,8 miljoen. | |||||
Resultaten voorraadgronden | 575 | 575 | N | ||
Vanuit regelgeving mogen aan de niet actieve voorraadgronden geen kosten worden toegerekend en geactiveerd. Voorbereidingskosten mogen slechts voor 5 jaar worden geactiveerd. Afboeking van deze kosten en onder andere rentekosten, komen ten laste van het collegeproduct grond. | |||||
- In 2017 hebben er geen aankopen strategische gronden plaatsgevonden. Hierdoor is er een voordeel ontstaan op de rentekosten van € 150.000. | |||||
- Het jaarlijks budget dat beschikbaar is om kosten af te boeken voor projecten die niet in uitvoering kunnen worden genomen, is in 2017 slechts in beperkte mate aangesproken. Hierdoor ontstaat een voordeel van 393.000 | |||||
Financieel arrangement SGE | 2.320 | -2.320 | N | ||
In 2017 hebben alle gemeenten het financieel arrangement SGE getekend en heeft verdere afwikkeling plaatsgevonden. De gemeente Eindhoven heeft een vergoeding van de regiogemeenten van € 4,06 miljoen ontvangen voor het stopzetten van de eventuele ontwikkeling van Park Forum Oost. De gemeente Eindhoven heeft aan de regiogemeenten voor het stopzetten van bedrijventerreinen in die gemeenten een bedrag betaald van € 2,32 miljoen. Begrotingstechnisch is dit als zodanig ook gesplitst verwerkt. In de realisatie gesaldeerd (€ 1,74 miljoen). Hierdoor is er zowel aan de lasten als aan de batenkant een afwijking te zien, die per saldo nul is. | |||||
Overig beheerresultaat | -343 | 854 | 4 | 515 | N |
In het overig beheerresultaat worden de baten en lasten verwerkt die niet gekoppeld zijn aan de actieve- en niet actieve voorraad gronden. De grootste verschillen zijn: | |||||
- Inhuur deskundigheid: De aantrekkende markt, de uitwerking van nieuw beleid en de complexiteit van de ontwikkelingen binnen het programma Grond maakten de inhuur van extra capaciteit noodzakelijk. De hiermee gemoeide overschrijding bedroeg €305.000,-. | |||||
- Incidentele grondverkopen: In verband met de verkoop van een groot aantal garageboxen waarbij tevens de onderliggende grond wordt verkocht en een niet geraamde incidentele verkoop is er een voordeel ontstaan van per saldo € 607.000,-. | |||||
- opbrengsten beheer onbebouwde eigendommen: Onder andere als gevolg van de nieuwe vergoedingssystematiek benzineverkoop- punten is een voordeel ontstaan van € 249.000,-. Deze systematiek houdt in dat er een vast bedrag wordt betaald wat gekoppeld is aan de WOZ-waarde. Dit vaste deel is in de realisatie ten gunste van het collegeproduct Grond geboekt terwijl de raming was opgenomen bij het collegeproduct verkeer en vervoer. Daar leidt dit nu tot een nadeel. | |||||
- Diverse voor- en nadelen (onder andere hogere zakelijke lasten en lagere kosten bodemonderzoeken) | |||||
Maatschappelijk vastgoed grond | |||||
Beheer & verkoop panden, waarbij bij de batenkant de afwijking is te verklaren door niet begrote ontvangen huuropbrengsten. | -23 | 154 | 131 | N | |
Overig | |||||
Totaal | 17.348 | 2.591 | -397 | 19.542 |