De gemeente heeft de verantwoordelijkheid voor het beheer van de openbare ruimte. Deze openbare ruimte bestaat uit een aantal kapitaalgoederen:

• wegen, openbare verlichting en kunstwerken (collegeproduct 4.1);
• groen (collegeproduct 4.2);
• water inclusief riolering (collegeproduct 4.3).

Het onderhoud is onderverdeeld in:

• cyclisch jaarlijks onderhoud: dagelijks of cosmetisch onderhoud, zoals papier prikken, onkruidbestrijding, straatvegen en snoeien;

• curatief onderhoud; naar aanleiding van meldingen. De drie O’s: onvoorzien, onvermijdbaar, onuitstelbaar, zijn hier van toepassing. Zaken die noodzakelijk zijn voor permanente gebruikskwaliteit en veiligheid van de Openbare Ruimte;
• groot onderhoud zoals renovatie beplantingen en bomen, opnieuw bestraten en asfaltrenovaties.

In 2006 is de Visie Openbare Ruimte vastgesteld. Hierin is de ambitie opgenomen om de basiskwaliteit in de openbare ruimte op het gebied van onderhoud voor alle wijken te behalen. Samen met het handboek Openbare Ruimte (2017), het Basisboek Openbare Ruimte (2013) en de Kwaliteitscatalogus Onderhoud Openbare Ruimte zorgt dit voor een bestuurlijk vastgesteld ambitieniveau voor het onderhoud van de stad. Daarnaast is in 2014 het nieuwe gemeentelijk rioleringsplan door de Raad vastgesteld.

Onderhoud Wegen (verharding/inrichtingselementen)

Kerncijfers en overige gegevens

Kosten onderhoud

Werkelijke kosten onderhoud in 2017 ten opzichte van begrote kosten
Voor onderhoud van kapitaalgoederen (groot onderhoud aan wegen, terreinen, verlichting, civieltechnische
kunstwerken) is in de begroting 2017 een bedrag van € 13,5 miljoen opgenomen. Een bedrag van € 6,4 miljoen is uitgegeven aan de uitvoering van onderhoud aan wegen, civieltechnische kunstwerken en verlichting. Van het resterende bedrag zijn projecten in voorbereiding genomen.

Verklaring afwijking werkelijke kosten ten opzichte van begrote kosten
In 2016 is een nieuw kwaliteitsniveau voor wegen vastgesteld inclusief de daarbij behorende middelen. In november 2016 heeft over deze middelen besluitvorming plaatsgevonden (vaststelling begroting 2017). Dit betekent dat pas vanaf 2017 extra projecten in voorbereiding konden worden genomen. Gezien de doorlooptijd van de projecten vindt de uitvoering van deze projecten in 2018 en verder plaats. De planvorming/voorbereiding van deze projecten is reeds gestart.

Nadere toelichting over het uitgevoerde onderhoud in 2017 in relatie tot het geplande onderhoud 2017
Voor de kapitaalgoederen is het cyclisch onderhoud en het technisch meerjaarlijkse onderhoud relevant. In
2017 is onder andere groot onderhoud gepleegd aan de busbaan Aalsterweg, Tempellaan/Hondsruglaan en de 1e Lieve de Keylaan. Naast de middelen voor het feitelijk onderhoud van de kapitaalgoederen zijn er ook curatieve middelen ten behoeve van de kapitaalgoederen. Deze middelen worden ingezet om de veiligheid van de openbare ruimte te garanderen oftewel om gevaarlijke situaties of afsluiting van wegen te voorkomen (gebaseerd op onvoorzien, onvermijdbaar en onuitstelbaar). Inzet van deze middelen geeft een signaal over hoe het staat met het onderhoud van de stad. Dit is mede afhankelijk van hoe streng en nat de winter is omdat het wegdek dan veel meer te lijden heeft. In 2017 hebben de weersomstandigheden niet geleid tot extra curatief ingrijpen. Er zijn geen overschrijdingen op de curatieve middelen in 2017.

Onderhoudsachterstanden
In mei 2016 heeft de gemeenteraad een nieuw kwaliteitsniveau voor het onderhoud van wegen vastgesteld: kwaliteitsniveau C, waarbij kwaliteitsniveau D wordt geaccepteerd mits dit niet leidt tot kapitaalvernietiging en onveilige situaties (dit behelst maximaal 9,6% van het totale areaal). In de begroting 2017 zijn de middelen opgenomen, zodat dit kwaliteitsniveau binnen een periode van 4 jaar wordt behaald. Op dit moment bedraagt de achterstand 13,4% (technische inspecties 2017). In 2015 was dit 13,6%. Een positieve groei richting de uiteindelijke doelstelling wordt de komende jaren verwacht als gevolg van de extra middelen die beschikbaar gesteld zijn. Omdat de extra middelen pas vanaf 2017 beschikbaar zijn gesteld en de  projecten eerst nog moeten worden voorbereid is dit effect niet direct zichtbaar. Van de kunstwerken voldoet 94%aan de norm.

Uitvoering projecten maatschappelijk- en economisch nut ter verbetering van kapitaalgoederen
Het onderhoud lift ook mee in projecten die in het kader van andere programma’s (waaronder water en verkeer) worden uitgevoerd. Zo is in 2017 Huizingalaan Fase 3, de Frederiklaan, de Waagstraat en de Bilderdijklaan aangepakt.

Ontwikkelingen
Naar aanleiding van het dossier onderhoud wegen zijn er de komende jaren voldoende middelen om het wegonderhoud conform het vastgestelde kwaliteitsniveau uit te voeren.

Civieltechnische kunstwerken
We hebben rond de 300 kunstwerken in beheer, deze worden elke 2 à 3 jaar geïnspecteerd. Jaarlijks wordt regulier en groot onderhoud uitgevoerd aan de bruggen en viaducten. Hier zijn voldoende middelen voor beschikbaar. Bij bruggen en viaducten die ouder zijn dan 20 jaar bestaat het risico dat de constructie niet meer voldoet, omdat de verkeersbelasting en -intensiteit sterk zijn toegenomen ten opzichte van de oorspronkelijke situatie en omdat als gevolg daarvan de rekenregels zijn verscherpt. Met visuele inspecties kan niet in beeld worden gebracht of de constructie voldoende is. Door middel van risicoanalyses en herberekeningen wordt nader onderzocht of maatregelen noodzakelijk zijn. Uit de huidige risicoanalyses blijkt dat 45 van de dit jaar geïnspecteerde kunstwerken voldoen, waarbij momenteel conform regelgeving een restlevensduur van 30 jaar geldt. Een kunstwerk (Wolvendijk), twee 2 fietsbruggen (Genderpark) en twee loopbruggen (A. Coolenlaan en Grasveld (Meerhoven)) voldoen niet en moeten voor 2019 versterkt of vervangen worden. De twee loopbruggen zijn inmiddels verwijderd. Een (Grasveld) wordt vervangen. De Sluis, die ook niet voldeed is in 2017 versterkt.
Indien een brug niet tijdig wordt versterkt of vervangen, moeten de wegen afgesloten worden voor bijvoorbeeld vrachtverkeer om de situatie veilig te houden. De kunstwerken die niet voldoen worden middels periodieke veiligheidsmonitoring gecontroleerd. Rond 2021 zijn de risico’s van de kunstwerken inzichtelijk en is duidelijk welke maatregelen getroffen moeten worden. Op dit moment lopen we geen acuut risico.

Water kerncijfers en overige gegevens

Werkelijke kosten onderhoud in 2017 ten opzichte van begrote kosten
Voor onderhoud van kapitaalgoederen (riolering, gemalen, oppervlaktewater) is in de begroting 2017 een bedrag van € 4,3 miljoen opgenomen. Dit zijn de kosten voor exploitatieonderhoud inclusief de personele lasten en exclusief de kapitaallasten, afdracht BCF en mutatie voorziening. De werkelijke kosten bedragen € 4,4 miljoen.

Verklaring afwijking werkelijke kosten ten opzichte van begrote kosten
Er is alleen sprake van een aantal relatief kleine afwijkingen.

Nadere toelichting over het uitgevoerde onderhoud in 2017
Het GRP 2015-2018 legt een duidelijk accent op een gestructureerd beheer en onderhoud en bijbehorende
exploitatielasten. Zo is er vanaf 2006 een intensivering van het reinigings- en inspectieprogramma, waarbij in 10
jaar het gehele stelsel aan bod komt. In 2015 is deze cyclus van 10 jaar afgerond. Alle overige elementen van
onderhoud (zoals kolken, lijnafwatering, overstorten, gemalen, bergingskelders, zinkers) zijn opgenomen in het
meerjarig onderhoudsprogramma. Hierin zijn frequentie en wijze van onderhoud vastgelegd. Dit borgt de
instandhouding van deze voorzieningen. Het onderhoud kan onderverdeeld worden in:

• Cyclisch jaarlijks onderhoud: kolken reinigen, rioolgemalen reinigen; periodiek reinigen en onderhouden oppervlaktewater.
• Curatief onderhoud: naar aanleiding van klachten. Noodzakelijk voor goed laten functioneren van het rioolsysteem en het oppervlaktewatersysteem.
• Meerjaarlijks onderhoud: reinigen en inspecteren (stam)riolen.

Er is volledig uitvoering gegeven aan de geplande onderhoudswerkzaamheden.

Onderhoudsachterstanden
Er is geen achterstand.

Uitvoering projecten ter verbetering van kapitaalgoederen
Conform het GRP 2015-2018 worden vervangings- en verbeteringsinvesteringen uitgevoerd. In 2017 zijn
vervangings- en verbeteringsinvesteringen uitgevoerd. In totaal is netto (vanuit de voorziening riolen, dus exclusief subsidies en bijdragen) een bedrag van ca. € 10,3 miljoen geïnvesteerd. Dit betreft vervangingsprojecten en verbeteringen, zoals afkoppelen verhard oppervlak, aanleg waterstructuren en opheffen/voorkomen grondwateroverlast.

GRP 2017 exploitatie

Ontwikkelingen
Niet van toepassing.

Kerncijfers en overige gegevens

Deze cijfers wijken af ten opzichte van voorgaande jaren doordat het beheersysteem dat in 2016 is geïntroduceerd verder is geactualiseerd. In de manier van registreren worden de in 2016 gemaakte keuzes verder bijgesteld. Door actualisatie zijn de hoeveelheden exacter benoemd. Er is een consequentere lijn gekozen in de scheiding tussen stedelijk gebied en buitengebied, hetgeen tot een verdere verschuiving heeft geleid in de oppervlakken groen en de aantallen bomen.

Werkelijke kosten onderhoud in 2017 ten opzichte van begrote kosten
Begrote kosten oorspronkelijk €12,3 miljoen
Werkelijke kosten €12,0 miljoen

Verklaring afwijking werkelijke kosten ten opzichte van begrote kosten
Bij tussentijdse rapportage in oktober 2017 is de begroting voor 2017 eenmalig bijgesteld naar €12,0 miljoen. Er zijn geen afwijkingen ten opzichte van de bijgestelde begroting.

Nadere toelichting over het uitgevoerde onderhoud in 2017 in relatie tot het geplande onderhoud 2017
Er heeft conform planning cyclisch jaarlijks onderhoud plaatsgevonden aan beplantingsvakken, bomen,
speelvoorzieningen en de kinderboerderij. Zo zijn onder meer het gras gemaaid, onkruid verwijderd, beplantingen gesnoeid en speelvoorzieningen zijn gecontroleerd en zo nodig op basis daarvan gerepareerd. Er is ongedierte bestreden en de dieren in de kinderboerderij zijn verzorgd.
Er heeft conform planning cyclisch meerjaarlijks onderhoud plaatsgevonden. Onder meer zijn bomen op kwaliteit gecontroleerd en zo nodig gesnoeid, beplantingvakken en bomen zo nodig ingeboet. Afgeschreven
speelvoorzieningen zijn indien nodig in overleg met omwonenden vervangen. De kinderboerderij is
in stand gehouden wat betreft gebouw en veestapel.
Er heeft conform planning gecombineerd met investeringen groot onderhoud plaatsgevonden. Zo zijn in overleg met omwonenden speelplaatsen gerenoveerd (al dan niet met riolerings- of verkeersprojecten gecombineerd) straten opnieuw ingericht met bomen, parkrenovaties voorbereid en zover de budgetten dat toelieten uitgevoerd.
Er heeft curatief onderhoud plaatsgevonden. Zo zijn er veelal op basis van meldingen van bewoners schades
gerepareerd, na storm zijn enkele bomen verwijderd en is er is ongedierte bestreden.

Onderhoudsachterstanden
Het cyclisch jaarlijks- en meerjarenonderhoud van het groen blijft op peil, waarmee een belangrijk deel van het
groene kapitaal in de openbare ruimte zeker is gesteld. Bezuinigingen van voorgaande jaren zijn opgevangen door op plaatsen waar dit mogelijk is te blijven kiezen voor beplantingen of onderhoudsvormen die minder kostbaar zijn in onderhoud en er is meer voor ecologisch maaibeheer gekozen. Een aantal plaatsen in de binnenstad vormen hierop vanwege representativiteit een uitzondering. Hier nemen de onderhoudskosten per m2 toe, het oppervlak waarvoor dit geldt is tot op heden zeer beperkt in vergelijking met de rest van de stad.

Een inhaalslag op grootonderhoudsachterstanden
De inhaalslag op achterstanden groot onderhoud is in de periode 2009-2012 in gang gezet en loopt qua uitvoering nog met de laatste projecten door. Dankzij de inzet van incidentele middelen voor investeringsprojecten uit deze periode (waarbij direct ook het achterstallig onderhoud wordt aangepakt). Deze investeringsmiddelen waren incidenteel. Met ingang van 2014 is het wegvallen van deze middelen ten dele gecompenseerd door jaarlijks in het MJPS groen prioriteit te geven. Hierdoor zullen groot-onderhoudsprojecten en investeringsprojecten die zich de komende jaren aandienen ook voor zover de middelen dat toestaan kunnen worden opgepakt.

Uitvoering projecten maatschappelijk- en economisch nut ter verbetering van kapitaalgoederen
De versterking van het Groene Raamwerk in Eindhoven-NW is in uitvoering. In de binnenstad heeft op kleine schaal uitbreiding van het groen plaatsgevonden. Er heeft op diverse plaatsen in de stad duurzame groeiplaatsverbetering plaatsgevonden van een aantal prominente bomen. Vanuit het integraal onderhoudsprogramma is de groenstructuur van een aantal straten vernieuwd en versterkt.

Ontwikkelingen
Het onderhoud blijft op niveau. Geleidelijk aan zal in overleg met omwonenden meer ecologisch maaibeheer
ingevoerd worden. Dit geeft na verloop van jaren steeds bloemrijker gras

Risico's
De komende jaren zullen naar verwachting voldoende middelen beschikbaar zijn voor het in stand houden van de groene kapitaalgoederen. De krapte ten aanzien van de jaarlijks beschikbare investeringsmiddelen zal op de
langere termijn echter toenemen. Een rol hierbij speelt het toenemend intensief ruimtegebruik (ook ondergronds) en de vraag om meer flexibiliteit in de openbare ruimte. De verwachting is dat daarmee kostbare voorzieningen nodig zijn om bomen/groen de kans te geven om op termijn weer (net zo) groot te worden als in de huidige situatie.